יערמיה דאַמען און משה דאַמען ביים ציון פֿון צדיק הערשעלע ליסקער, מחבר פון "אַך פּרי תבואה", אויף
יערמיה דאַמען און משה דאַמען ביים ציון פֿון צדיק הערשעלע ליסקער, מחבר פון "אַך פּרי תבואה", אויף
Blog Article
אין דעם הייליקן ווידעא, דער גרויס געהעכטער יערמיה דאַמען און זיין געוואַלדיקער זון משה דאַמען, ביידע שטאַרק געהרעדט און באַקאַנטע זינגער אין דער חסידישער וועלט, נעמען אָן אַ זכּרונותדיקע פּילגרימאַזש צום ליסקאַ בית־עולם. זיי קומען מכּבד זיין דעם הייליקן און וועלט־באַרימטן ליסקאַ רבין, רבי צבי הירש פרידמאַן, וואָס מען רופט אים מיט אַ לייבשאַפֿט הערשעלע ליסקער (דער מחבר פֿון 'אַך פּרי תבואה'), אויפֿ זײַן ציון לכּבוד זײַן 150־יאָריקן יאָרצײַט. די פּילגרימאַזש איז מער ווי נאָר אַ באַזוך; עס איז אַ גײַסטיקע נסיעה, וווּ הערצער ווערן אויפֿגעהויבן און נשמות ווערן מחובר צום צדיק'ס אייביקן זכות און ליכט. דער הייליקער אַור אַרום דעם ציון פֿילט זיך אין דער לופֿט, און יעדער טריט צום הייליקן אָרט איז פֿול מיט כּבֿוד, מורא און טיפֿע התבוננות.
אין דער ערשטער טייל פֿונעם ווידעא, זענען מיר עדות צו דעם הייליקן מחזה, ווען יערמיה דאַמען און משה דאַמען זינגען צוזאַמען מיט יונגערלײַט פֿון דער ישיבֿה ביים ציון פֿונעם הייליקן רבי הערשעלע. די הערציקע ניגונים וואָס זיי הייבן אויף, פֿירן זיך הימלען צו, און זייערע קולות פֿאַרבינדן זיך אין אַ האַרמאָניע וואָס באַשאַפֿט אַ סביבה וואָס איז ביידע אויפֿרייצנדיק און רויִק. ווען זייערע ניגונים פֿילן דעם אָרט, קען מען שפּירן ווי דער גײַסטיקער כּוח ווערט מער פּאַלפּאַבל, און עס ציט אַלע בײַזינער צו אַ העכערע מדרגה פֿון דבֿקות און תּפֿילה. זייערע האַרמאָנישע קולות זענען ווי די פֿליגלען פֿון מלאכים, וואָס הייבן די תּפֿילות און די פּורע ערנסטע בקשות פֿונעם קהילה צום כסא הכּבֿוד.
רבי הערשעלע איז שטענדיק געווען אַ מאָראלישער שטאָלץ פֿון קלאַל־ישׂראל. זײַן לעבן איז געווען אָנגעפֿילט מיט נסים, ווײַל דער רבונו־של־עולם האָט באַוויזן זײַנע נסים דורך דעם הייליקן צדיק. אפֿילו הײַנט טראָגט רבי הערשעלעס נאָמען אַ ליכט פֿון כּבֿוד און אָפּשאַץ, נישט נאָר אין זײַן שטאָט ליסקאַ, נאָר איבער דער וועלט. איינער פֿון זײַנע באַרימטע תלמידים איז געווען דער גרויסער צדיק, רב שייעלע קרעסטירער (ישׂיאל), וואָס וואָלט געקומען יעדעס יאָר צו זײַן רבין'ס ציון צו אויסגיסן זײַן האַרץ אין תּפֿילה. רב שייעלע האָט אָפֿט גערעדט וועגן דער גרויסקייט פֿונעם רבין און האָט זיך קיינמאָל נישט אויפֿגעהערט צוציען כּוח און השפּעה פֿון אים. הײַנט, יאָר נאָך יאָר, מאַכן טויזנטער ייִדן די נסיעה צו ליסקאַ, בעטנדיק דעם רבין פֿאַר ברכות פֿון רפואה, שידוכים, פּרנסה, און ישועות פֿון אַלע סאָרט.
דער ווידעא כּאַפּט אויך די טיפֿע דבֿקות פֿון די פּילגרימען, אַרײַנגערעכנט די יונגע ישיבֿה בחורים, וואָס זאַמלען זיך בײַם ציון מיט מורא און כּבֿוד. זייערע תּפֿילות און ניגונים, פֿונעם יערמיה און משה דאַמען אָנגעפֿירט, זענען אַ הערציקע אויסדרוק פֿון הכּרת־הטובֿ פֿאַר די לימודים און נסים klikk ide וואָס זיי האָבן זוכה געווען דורך זיינע זכּות. די געלונגען פּנים פֿון די בחורים ווײַזן אָפּ זייער טיפֿע אמונה, ווי זיי פֿאַראייניקן זיך אין ניגון און תּפֿילה, נאָכפֿאָלגנדיק יערמיה און משה דאַמען. דער געזאַמלטער ניגון איז נישט בלויז אַ כּבֿוד־געבונג צום רבין, נאָר אויך אַ דערפֿאַרונג וואָס פֿירט צו אַ שטרענגע פֿאַרבינדונג צווישן די באַטייליקטע, דערלויבנדיק זיי צו טיילן די הייליקע רעגענונגען פֿון רוחניות און שמחה.
אין דער צווייטער טייל פֿונעם ווידעא, באַזוכן יערמיה און משה דאַמען דאָס געדעענקמאָל פֿון דער פֿאַריערדיקער שול אין אָלאַסליסקאַ, אַ פּלאַץ פֿול מיט היסטאָרישע און גײַסטיקע מאָלערײַען. עס איז געווען אין די ווענט, וווּ דער רבי הערשעלע אַליין האָט געדאַוונט און געלערנט, און וווּ ער האָט געשריבן זײַן גרויסן ספֿר „אַך פּרי תבוא“. די שול איז אַמאָל געווען אַ לעבעדיקער צענטער פֿון ייִדישקייט אין אייראָפּע, אַ אָרט, וווּ חסידים האָבן זיך פֿאַרזאַמלט צו לערנען, דאַוונען און זיך פֿאַרשטאַרקן אין זייער עבודה־שבֿעל־השם. ווען יערמיה און משה שטיין פֿאַר דעם געדעענקמאָל, הייבן זיי זיך צו געדענקען דעם ירושה פֿונעם שול, וואָס האָט געבליט אַ דורן־לאַנגע צײַטן און איז אַ לעבעדיקע עדות צו דער רײַכער גײַסטיקער לעבן וואָס איז אַמאָל דאָ געווען.
דער ווידעא ברענגט אַ אינטימע און טיפֿע נסיעה פֿאַר די צוקוקער, געבנדיק ביידע אַ כּבֿוד־געבונג צו דער זכרון פֿון דעם ליסקאַ רבין און אַ בליק אין דער הײַנטיקער גײַסטיקער לעבעדיקייט פֿון ליסקאַ. דורכן הערציקן זינגען פֿון יערמיה און משה דאַמען, ווערן די צוקוקער פֿאַרבונדן מיט דער אָרנטלעכער דערפֿאַרונג, וואָס גייִט זיך ווײַטער פֿון צײַט און פּלאַץ, פֿאַרבינדנדיק זיי מיט די גרויסע גײַסטיקע פירער פֿון דער פֿאַרגאַנגענהייט, און פילנדיק זייערע הערצער מיט כּבֿוד, הכרת־הטובֿ און השפּעה.
צו קומען צו ליסקאַ הײַנט איז מער ווי בלויז אַ פּילגרימאַזש – דאָס איז אַ גײַסטיקע דערפֿאַרונג וואָס קען טוישן דאָס לעבן. ווער עס גייט דורך דעם שטעטל, פֿאַרנעמט גלייך די הייליקע סביבה וואָס איז דורכגעדרונגען מיט דער ירושה פֿון הערשעלע ליסקער רבין. באַזוכן דעם ציון אין ליסקאַ איז ווי צו טרעטן דורך אַ טיר אין דער צײַט, וווּ די גרויסע נסים און ברכות פֿון דער פאַרגאַנגענהייט ווערן ווידער לעבעדיק. אין אַ וועלט, וווּ מענטשן זוכן רו, האָפֿענונג און גײַסטיקע פֿאַרנײַונג, איז דער ציון פֿון הערשעלע רבין אַ אָרט, וווּ יעדער וויזיטער קען שטאַרקן זײַן אמונה און פֿאַרנייען זײַן נשמה. יענע וואָס קומען, דערציילן אָפֿט וועגן דער ספּעציעלער הרגשה אַז זייערע תּפֿילות ווערן געהערט, און דורך דעם זכות פֿונעם רבין, ווערן זיי בענטש מיט נײַע ברכות. ס׳איז נישט קיין חידוש אַז יעדעס יאָר קומען נאָך מער מענטשן פֿון אַלע עקן פֿון דער וועלט, אַלע זוכנדיק דעם ייחודדיקן קשר, וואָס מע קען געפֿינען בלויז דאָ,